Mevrouw ging naar school, eerst in Oterdum, maar er waren natuurlijk niet veel leerlingen. Vervolgens kwam er tussen Heveskes en Oterdum, voor kinderen uit beide dorpen een school …

Mevrouw ging naar school, eerst in Oterdum, maar er waren natuurlijk niet veel leerlingen. Vervolgens kwam er tussen Heveskes en Oterdum, voor kinderen uit beide dorpen een school en bezocht ze die. Een school met twee klassen was het. Gymnastiek kreeg ze in Weiwerd op een apart gymnastieklokaal. In de zomer op een veld buiten. Ze ging op de fiets naar school. Heveskes, Weiwerd en Oterdum lagen een paar kilometer van elkaar af. In de winter gingen ze wel binnendoor over de bevroren slootjes.

Marieke (Mieke) Eggen-Swiersema is geboren in 1944 in Oterdumerwarven. Oterdum is evenals Weiwerd (deels) en Heveskes, een verdwenen dorp in de Oosterhoek. Tot haar 13e is ze in Os…

Marieke (Mieke) Eggen-Swiersema is geboren in 1944 in Oterdumerwarven. Oterdum is evenals Weiwerd (deels) en Heveskes, een verdwenen dorp in de Oosterhoek. Tot haar 13e is ze in Osterdumerwarven opgegroeid en toen is ze naar Oterdum verhuisd aan de dijk. Ze is opgegroeid bij haar grootouders, aangezien haar moeder bij haar geboorte overleed. Vader zat in die periode ondergedoken. Mevrouw heeft een fijne, rustige jeugd gehad. Oterdum bestond eigenlijk uit twee dorpen, Oterdum zelf en Oterdumerwarven, een streekje met verspreid wat huisjes en boerderijen. Op de boerderijen werkten arbeiders. In het dorp was alles wat je nodig had. Twee cafés met een doorrit, een bakker, twee kruideniers, een schoenmaker, een smid, twee timmerlieden, een petroleumverkoper, een fietsenwinkel annex taxi en een garage. Er waren meer ondernemers dan arbeiders eigenlijk. Dertig huizen telde Oterdum met misschien honderd inwoners. Een gehucht met een kerk, die onderaan de dijk stond. Vroeger was Oterdum groter, door stormvloeden is een deel vergaan. Achter de dijk vond je nog wel eens bakstenen. Daar speelde ze graag. Met laarzen aan, want mensen gooiden afval buitendijks en anders kon je jezelf verwonden. Potscherven vond je daar, net als alikruiken. Er was ook een pier waar je bij hoog water over de golven kon springen. Je kon er ook zwemmen, bij de pier of in een geul bij het gemaal. Er waren niet heel veel kinderen, meer oudere mensen.

Pas eind jaren vijftig kwamen er geruchten dat Oterdumn zou verdwijnen. Mensen dachten dat het wel los zou lopen. Uiteindelijk gebeurde het dus toch. Het begon met dijkverzwaringen…

Pas eind jaren vijftig kwamen er geruchten dat Oterdumn zou verdwijnen. Mensen dachten dat het wel los zou lopen. Uiteindelijk gebeurde het dus toch. Het begon met dijkverzwaringen. In de jaren twintig was er een en in de jaren zestig ook weer. Een stuk van Oterdum onderaan de dijk moest verdwijnen hierom. Met de oprukkende industrie waar men veel van verwachtte moest Oterdum uiteindelijk helemaal verdwijnen.

In Oterdum was meester Dik een belangrijke inwoner. Mensen konden hem van alles vragen en hij zat bij het Nut waar mensen hun spaargeld inbrachten. Hij zat ook bij de toneelverenig…

In Oterdum was meester Dik een belangrijke inwoner. Mensen konden hem van alles vragen en hij zat bij het Nut waar mensen hun spaargeld inbrachten. Hij zat ook bij de toneelvereniging. Dik vervulde dus een maatschappelijke functie,. De onderwijzer was in die tijd tevens koster en orgelspeler. In Oterdum bestond geen standsverschil tussen boeren, arbeiders en middenstanders. Heel anders dan in de omliggende dorpen. Haar opa leende gewoon een paard bij de boer en hielp als het moest de boer weer mee als die ergens mee zat. Dit was iets speciaal in de Oosterhoek. Werkloosheid bestond niet in Oterdum. Sommige mensen werkten bij de boer, hadden zelf wat koeien en velen werkten ook voor het waterschap. De watergangen en bermen werden handmatig schoongehouden. En er was veel middenstand. Mevrouw vertelt over twee bijzondere figuren in het dorp. Dik van het Gemaal (ze noemden het een stoomgemaal, al was het een elektrisch gemaal) die ook elektricien was en Lange Herman die een aangepaste grote fiets had. Lange Herman werd ook wel Oom Brom genoemd en zijn kat noemde men Vrouw Brom. Mevrouw noemt ook Mulder met zijn fietsenhandel, die vrouwen groette en als ze niets zeiden, pakte hij ze bij de bagagedrager. In de werkplaats was het gezellig. Mensen hadden koeien of kippen en werken bij het waterschap. Er was een huisschilder in Oterdum die ook grafzerken maakte. En Mulder de fietsenmaker was tevens stelmaker. Mensen combineerden diverse werkzaamheden. Mevrouw herinnert zich dat er veel aan de weg verkocht werd. De bakker bijvoorbeeld die ook pepermuntjes had, los in zijn broek met broodkruimels. Kruger die pruimtabak kauwde en een schoenmakerij had waar het vooral 's winters gezellig was als hij verhalen vertelde. Een hechte gemeenschap dus. Eens in de drie of vier jaren was er een feest met een optocht waarbij iedereen de vlag uithing.

Mevrouw is opgegroeid bij haar grootouders. Haar opa hield koeien, schapen en kippen en voor de oorlog een varken. Twee boomgaarden had hij daarbij. Ze heeft een prettige jeugd g…

Mevrouw is opgegroeid bij haar grootouders. Haar opa hield koeien, schapen en kippen en voor de oorlog een varken. Twee boomgaarden had hij daarbij. Ze heeft een prettige jeugd gehad. Bij veel meer gezinnen woonden grootouders in. Bij mevrouw bijvoorbeeld ook nog haar overgrootvader. Die paste op haar als opa en oma aan het melken waren. Haar vader zat in de oorlog ondergedoken. Hij heeft gewerkt in een scheepswerf, mevrouw gelooft in Schwinemünde (tegenwoordig Swinoujscie), en vandaar dook hij onder in Oterdum. bij zijn ouders en daarna bij zijn zus. Duitse soldaten zochten hem soms. Bij Oterdumerwarven zaten soldaten gelegerd en daar werd ook wel op geschoten. De inwoners vluchtten dan naar hun kelders of anders naar de kazematten bij Oterdum.

Oterdum en Otumerderwarven kende geen straatnamen, alleen een huisnummer met een E ervoor (en in Heveskes een D). Het waren kleine gehuchtjes aan een doorgaande weg met kleine zijw…

Oterdum en Otumerderwarven kende geen straatnamen, alleen een huisnummer met een E ervoor (en in Heveskes een D). Het waren kleine gehuchtjes aan een doorgaande weg met kleine zijwegen. In de volksmond hadden die weggetjes overigens wel (Groninger) namen die mevrouw nog wel kent.

Oterdum lag weliswaar aan de dijk, maar van visserij was geen sprake. Er werd wel op vis gestroopt met een fuik voor paling en bot. Dat was voor eigen gebruik voornamelijk. Er werd…

Oterdum lag weliswaar aan de dijk, maar van visserij was geen sprake. Er werd wel op vis gestroopt met een fuik voor paling en bot. Dat was voor eigen gebruik voornamelijk. Er werd niet over nagedacht dat dat niet mocht. Totdat er controle kwam en duidelijk werd dat er een vergunning voor nodig was en dat de vis naar de afslag in Termunterzijl moest. Dat laatste deed overigens niemand. In Oterdum was meer agrarisch gebied met vlas en ook kanariezaad en blauwmaanzaad, wat er prachtig uitzag in bloei en ook eetbaar was. Gele koolzaadvelden herinnert mevrouw zich, net als klavervelden, aardappels en graan. De zeeklei was erg vruchtbaar, die er na het ploegen in de zon prachtig uitzag. Verderop lag veen en in de oorlog kwamen mensen bij Oterdumerwarven turf steken vanwege brandstofgebrek. Mevrouw bewaart prettige herinneringen aan Oterdum. Ze herinnert zich dat jongens met een zelfgebouwde kano over de Oterdumermaar voeren en dat je er in de winter over kon schaatsen.

Weliswaar lag Oterdum aan de dijk, maar angst voor de zee had men niet. Toen mevrouw in Oterdum kwam te wonen, haar opa werd 65, was dat onderaan de dijk. Met springvloed en storm …

Weliswaar lag Oterdum aan de dijk, maar angst voor de zee had men niet. Toen mevrouw in Oterdum kwam te wonen, haar opa werd 65, was dat onderaan de dijk. Met springvloed en storm kwam de zee wel hoog. Ze herinnert zich van een keer hoge golven en verdronken schapen die met opgeblazen lijven in het water dreven. Die schapen liepen buitendijks over de kwelders. Meestal werden die er op tijd afgehaald, maar een keer dus niet. Haar oma heeft nog meegemaakt dat er een boot bovenop de dijk lag. Angst voor de zee had ze dus niet. Ze konden wel goed voorspellen wanneer er hoog water zou komen. Dan werd er ook dijkbewaking ingesteld. De dijk is echter nooit doorgebroken. Ze zijn wel in de jaren zestig verzwaard vanwege de Deltawet.

Mevrouw kan zich niet herinneren wanneer voor het eerst sprake was van sloop van Oterdum. Ze heeft ook geen beelden van de sloot, het is een blinde vlek in haar hoofd. Na haar trou…

Mevrouw kan zich niet herinneren wanneer voor het eerst sprake was van sloop van Oterdum. Ze heeft ook geen beelden van de sloot, het is een blinde vlek in haar hoofd. Na haar trouwen heeft ze nog een jaar in Oterdum gewoond en toen is ze naar Termunterzijl verhuisd. Er werden toen al huizen gesloopt. In eerste instantie zouden alleen enkele huizen verdwijnen omdat van de binnenkant de dijken verzwaard moesten worden. Dat had misschien ook wel van de buitenkant gekund. Er waren volgens mevrouw toen wel plannen voor nieuwe industrie voor de werkgelegenheid waarvoor dorpen moesten wijken. De inwoners zagen het nut van dijkverzwaring wel in en dat dat ten koste ging van huizen was dan een gegeven. Alleen mevrouw Toxopeus-Pott in de gemeenteraad van Delfzijl was openlijk tegen, samen met enkele landbouwers. Mevrouw weet niet meer hoe Oterdum geïnformeerd is over de sloop. Ze herinnert zich een man van het waterschap die vertelde over de sloop voor de dijkverzwaring. Mensen zouden worden uitgekocht en anders zouden ze worden onteigend. Het is de mensen als het ware overkomen. Er kon niets tegen gedaan worden. Mensen trokken weg als ze elders een woning vonden. Die woningen werden, als ze niet meteen werden gesloopt, soms weer verhuurd als zomerhuis of voor mensen van de dijkverzwaring. Geleidelijk liep Oterdum zo leeg, nam de middenstand af en raakte het dorp wat verlaten. Mevrouw woont nu naar tevredenheid in Termunterzijl, maar als het niet had gehoeven was ze liever in Oterdum gebleven onderaan de dijk, want dat vond ze een mooie plek. Anderzijds was het met de industrie ook wel anders geworden. Mevrouw vertelt dat de boomgaard van haar oom en tante in Oterdumerwarven in het jaar dat de aluminiumfabriek bij Delfzijl er kwam deels afstierf en dat schapen aan de dijk die uit de slootjes water dronken vlakbij die fabriek overleden. Er werd geloosd in de Eems en in de slootjes. Die industrie zat heel dicht op de bewoning. Dat was niet leefbaar.

Eigenlijk vindt mevrouw dat ze nu ook te dicht op de industrie woont. Bij verkeerde wind stinkt het. De industrie zorgt voor werkgelegenheid maar ook voor vervuiling. Van Oterdum …

Eigenlijk vindt mevrouw dat ze nu ook te dicht op de industrie woont. Bij verkeerde wind stinkt het. De industrie zorgt voor werkgelegenheid maar ook voor vervuiling. Van Oterdum is alleen nog een kunstwerk (een hand) op de dijk te zien en verplaatste grafstenen en paaltjes waar de kerk eens stond. Verder zijn het fabrieken, onland, pijpestro, reeën en buizerds. Waar Oterdum was is het deels braakliggend terrein. Ze vraagt zich met andere Oterdummers af waar het allemaal nodig voor is geweest. Van de grootse plannen van de gemeente Delfzijl is weinig terecht gekomen. Het had anders aangepakt moeten worden. Achteraf gezien hadden mensen zich misschien meer moeten verzetten tegen de plannen denkt ze. Ze fantaseert wel eens over de prettige tijd hoe het vroeger was in Oterdum. Nu ze ouder is denkt ze meer na over vroeger en haar oude dorp. Misschien idealiseert ze het wel, maar ze ging vroeger ook al wel eens terug naar Oterdum om te kijken waar het kerkhof was geweest. Op zoek naar haar verleden en jeugd. Nu ligt er baggerslib op en is alles weg. Het staat alleen nog in een boek ('Weiwerd, Heveskes, Oterdum. De verdwenen dorpen van de Oosterhoek'), dat erg belangrijk voor haar is en waar ze zelf ook aan heeft meegewerkt.

In 1966 is mevrouw naar Termunterzijl verhuisd. Ze weet het niet zeker, maar denkt dat acht jaar later Oterdum is verdwenen. Heveskes lag verderop meer landinwaarts. Weiwerd heeft …

In 1966 is mevrouw naar Termunterzijl verhuisd. Ze weet het niet zeker, maar denkt dat acht jaar later Oterdum is verdwenen. Heveskes lag verderop meer landinwaarts. Weiwerd heeft nog langer bestaan, daar staan nu nog wat woningen. Daar waren mensen iets mondiger. Mevrouw denkt wel dat het niet allemaal heel eerlijk is gegaan met de vestiging van de industrie. De werkgelegenheid ging voor alles denkt ze. Dat ziet ze ook terug in de uitzending die het televisieprogramma 'Andere tijden' hieraan heeft gewijd. Mevrouw vertelt dat een Japans bedrijf zich niet wilde vestigen op de plaats waar voorheen het kerkhof van Oterdum lag, uit eerbied voor de doden. Er zijn drie kerkhoven geruimd, waarvan de graven later zijn overgebracht naar Farmsum. Ook het graf van haar opa.

In Oterdum was eigenlijk alles, behalve een slager, die kwam dan uit Farmsum of Termunterzijl. Voor de rest was Oterdum redelijk zelfvoorzienend. Soms kwam er een kruidenier uit He…

In Oterdum was eigenlijk alles, behalve een slager, die kwam dan uit Farmsum of Termunterzijl. Voor de rest was Oterdum redelijk zelfvoorzienend. Soms kwam er een kruidenier uit Heveskes (op de fiets) of andere plaatsen die bezorgden. Ze kwamen met een koffer aan de deur waar van alles in zat. Later kwamen verkopers met een auto. De visboer kwam op de fiets met haring of garnalen.

In Oterdum was elke eerste of laatste zaterdag in mei een vergadering van de begrafenisvereniging. Dat was algemeen bekend. Dit mondde steevast uit in een groot feest. Er vonden oo…

In Oterdum was elke eerste of laatste zaterdag in mei een vergadering van de begrafenisvereniging. Dat was algemeen bekend. Dit mondde steevast uit in een groot feest. Er vonden ook grote feesten plaats bij café Geertsema in Heveskes. Daar was ook een toneelvereniging (naast andere verenigingen). In dit café brachten de mensen ook hun spaargeld (bij meester Dik).