Albert ter Harkel stelt zich voor en vertelt dat hij op 17 juli 1927 is geboren aan de Rhederweg in Bellingwolde, waar hij nog steeds woont.……

Albert ter Harkel stelt zich voor en vertelt dat hij op 17 juli 1927 is geboren aan de Rhederweg in Bellingwolde, waar hij nog steeds woont. Hij ging naar de lagere school in Bellingwolde, een agrarisch dorp met enige middenstand. Dhr ter Harkel noemt enkele winkels op die vroeger in Bellingwolde gevestigd waren. Bellingwolde was nooit een erg rijk dorp. Zijn vader nam de molen van een dorpsgenoot over wat uitgroeide tot een welkome bijverdienste, want hij kon meer malen dan hij voor eigen gebruik (voor de dieren op zijn boerderij) nodig had. Relatief veel mensen trokken vroeger steun in Bellingwolde. Ze moesten zich steeds melden bij de gemeente en kregen eens per week een blik vlees.

Dhr ter Arkel vertelt over de werkverschaffing in Bellingwolde en omstreken. De werkverschaffing was ingesteld om werklozen aan het werk te ……

Dhr ter Arkel vertelt over de werkverschaffing in Bellingwolde en omstreken. De werkverschaffing was ingesteld om werklozen aan het werk te houden met behoud van uitkering. Zo werd begin 20 ste eeuw het B.L. Tijdens kanaal gegraven met handkracht vertelt ter Harkel. Er werd jaren aan gewerkt. Ook werden er heidevelden ontgonnen (woeste grond) deels door boeren maar ook veel door werklozen tijdens de werkverschaffing. Het B.L. Tijdenskanaal diende voor het vervoer van oa turf, aardappels, baksteen, grind etc. en was goed voor de ontwikkeling van Bellingwolde. Het vervoer over de weg was niet altijd even eenvoudig vanwege de gebrekkige infrastructuur.

Dhr ter Harkel vertelt over het steken van turf en legt de techniek uit (bovenlaag (bonkaarde) afplaggen en in turfputten gooien, turf steke……

Dhr ter Harkel vertelt over het steken van turf en legt de techniek uit (bovenlaag (bonkaarde) afplaggen en in turfputten gooien, turf steken en vervolgens onderliggende dekzand vermengen met bonkaarde waardoor dalgrond ontstaat). Vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er veel turf gestoken voor brandstof. De vader van Ter Harkel stak nog turf, maar hijzelf heeft het niet meer gedaan. De turf ging naar fabrieken en was ook voor eigen gebruik. Meestal had men zelf een stuk veen of huurde men een stuk land voor het steken van turf. De aanleg van het B.L. Tijdenskanaal betekende een impuls voor de turfwinning. In Bellingwolde en omstreken wordt geen turf meer gewonnen, maar in Duitsland nog wel (bolster tbv oa tuinbouw). Wat over is gebleven aan veengebied zijn de te dikke lagen veen die niet zo geschikt zijn om er dalgrond van te maken. Aanvankelijk waren de veengebieden kilometers lang uitgestrekt. Turf werd door iedereen in de omgeving gebruikt als brandstof. Pas later werd steenkool gebruikt naast turf. In de Tweede Wereldoorlog werd veel baggerturf gestookt. Deze turfen werden ook gebruikt voor de gasgenerators op auto's.

Dhr ter Harkel vertelt over de boerderij van zijn vader die hij overnam toen zijn vader ermee ophield. Vader fokte varkens en had enkele mel……

Dhr ter Harkel vertelt over de boerderij van zijn vader die hij overnam toen zijn vader ermee ophield. Vader fokte varkens en had enkele melkkoeien. Lange tijd had hij hulp van een knecht. Ook de broer van dhr ter Harkel hielp mee op de boerderij, maar op een gegeven moment kreeg deze ander werk. Op de molen was het vooral 's winters druk (het malen van haver voor paarden en voer voor andere dieren die op stal stonden). De malerij was een bijverdienste voor pa, hij maalde ook veel voor derden. Dhr ter Harkel beschrijft de werking van de steenmolen (twee molenstenen waarvan de ene draait en de andere gesteld kan worden en het gebruik van een stortput voor het graan). Aanvankelijk had vader een hamermolen. Voor de oorlog maalde vader meer dan na de oorlog, omdat veel fabrieken mengvoeders op de markt brachten. Vader maakte zelden consumentenmeel, hooguit rogge met de steenmolen voor bakkers. Dhr ter Harkel legt de werking van een hamermolen uit en het gebruik van zeven voor bijv. spekkedikkenmeel.

… enkele bakkers geleverd. Als ontbijt werden in Bellingwolde en omstreken vroeger meestal pannekoeken gegeten met bijv stroop of gele suiker.…

Dhr ter Harkel legt uit wat spekkedikken zijn (gerstemeel en roggemeel half om half met stroop, anijs, droge worst en spek gebakken in een ijzer in een kachel en later met een electrisch bakijzer). Ze werden gegeten met nieuwjaar in Bellingwolde, Westerwolde en Drenthe. In Sellingen bijv. is spekkedikken bakken een hele gebeurtenis waar veel mensen aan mee doen. Vader leverde meel aan mensen in de regio voor hun dieren. Roggemeel werd aan enkele bakkers geleverd. Als ontbijt werden in Bellingwolde en omstreken vroeger meestal pannekoeken gegeten met bijv stroop of gele suiker.

Dhr ter Arkel heeft nog een tijdje op kantoor gewerkt maar dat bleek niets voor hem. In 1967 nam hij een agentuur over van iemand als bijver……

Dhr ter Arkel heeft nog een tijdje op kantoor gewerkt maar dat bleek niets voor hem. In 1967 nam hij een agentuur over van iemand als bijverdienste in de wintermaanden en zo werd hij commissionair. Dit is een vrij beroep waarbij gehandeld wordt op provisiebasis. Ter Harkel ging als commissionair bij boeren langs en probeerde daar bijv graszaad, pootaardappelen, stro, hooi etc. te kopen en te verkopen. Het percentage provisie fluctueerde vaak behoorlijk. Vaak had de boer al een prijs in het hoofd (bijv. voor stro), maar de prijs van hooi was erg afhankelijk van de kwaliteit. Een enkele keer ging ter Harkel naar de Korenbeurs met een monster hooi om de kwaliteit te laten bepalen en zicht te krijgen op de prijs. Ter Harkel werkte veel voor handelaren / vaste afnemers (bijv. Schuitema in Mussel). De strokartonfabrieken (Hoogezand, Pekela) namen ook veel stro af, maar zijn later overgestapt op oud papier. Hij vond toen diverse alternatieve afnemers, maar de spanning hierbij was wel of de kwaliteit van het stro voldoende was en tot welk moment deze handelaren het stro wilden afnemen.

Dhr Ter Harkel vertelt dat een vertegenwoordiger, over het algemeen, in vaste dienst is terwijl een commissionair op proviciebasis werkt. In……

Dhr Ter Harkel vertelt dat een vertegenwoordiger, over het algemeen, in vaste dienst is terwijl een commissionair op proviciebasis werkt. In ter Harkels tijd was het commissionairschap meestal een bijverdienste naast andere werkzaamheden. Ter Harkel begon met dit werk in 1967 toen hij het commissionairschap over nam van een man die het werk niet meer kon doen agv een hartaanval. Al doende leerde hij de finesses van het vak, voortbouwend op de contacten die hij al had in de omgeving. Tegenwoordig zijn er relatief veel boerenbedrijven in de omgeving van Bellingwolde die gerund worden door nieuwkomers uit Zuid Nederland (Brabant, Gelderland) vertelt ter Harkel, destijds bestond de boerenstand uit autochtonen.

In de zomermaanden regelde Ter Harkel voor boeren het besproeien van met name aardappelvelden met landbouwgif (tegen phitophthora en colorad……

In de zomermaanden regelde Ter Harkel voor boeren het besproeien van met name aardappelvelden met landbouwgif (tegen phitophthora en coloradokevers) mbv een sproeivliegtuig, iets wat later vrijwel geheel aan banden is gelegd. Hij tekende percelen in op kaarten (voor boer en piloot) en zette de gebieden af met vlaggen. De sproeivliegtuigen (van het bedrijf van Van der Meulen) waren aanvankelijk Pipers, later Pawnee's en Turbo thrushes. Deze laatste vliegtuigen konden meer gif meenemen en meer percelen aan. Ook koolzaadvelden werden wel mbv een vliegtuig besproeid. Voor een boer was sproeien met een vliegtuig relatief wat duurder, maar een voordeel was dat het geen schade voor het gewas en het land opleverde (zoals bij sproeien met een tractor met sproeimachine). In de loop van de tijd nam het aantal klanten af omdat steeds meer boeren een moderne spuitmachine aanschaften, maar een natte zomer zorgde weer voor veel werk (in korte tijd). Ivm de gezondheid was het van belang niet onder de wind te gaan staan tijdens het sproeien. Sproeien met vliegtuigen begon in ca 1950. Aanvankelijk betrof het vooral het behandelen van stekbieten en koolzaad met relatief zwaar vergif. Voorafgaand aan het sproeien moesten oa houders van bijen worden gewaarschuwd. Begin 21ste eeuw werd er alleen nog gesproeid met een vliegtuig als het erg nat was op het land. Later werd het sproeien beperkt tot grote percelen in de IJsselmeerpolders.

…erk hem bood. Het landwerk had zijn voorkeur, eerst met een paard en later met een tractor. Ter Harkel verbouwde aardappels, koren en suikerbieten en had nog wat grasland. In 20…

Het commissionairschap heeft Ter Harkel over het algemeen met plezier gedaan. De onvoorspelbaarheid en afwisseling maakten het leuk. Na een slechte dag kon hij bijv. 's avonds thuis nog een telefoontje krijgen van een klant waardoor de hele dag weer goed werd gemaakt. Ter Harkel had 4 melkkoeien en een aantal mestvarkens. Zijn vader deed nog in fokzeugen, maar dat vond Ter Harkel geen leuk werk. De melk ging in bussen naar de melkfabriek. In de regio Bellingwolde was weinig veelteelt. In de Tweede Wereldoorlog moest zuivel aan de Duitsers geleverd worden. Ter Harkel hield van de vrijheid die zijn werk hem bood. Het landwerk had zijn voorkeur, eerst met een paard en later met een tractor. Ter Harkel verbouwde aardappels, koren en suikerbieten en had nog wat grasland. In 2000 heeft Ter Harkel zijn landbouwgrond verkocht en de dieren verkocht / weggedaan. Alleen het huis en een lapje grond heeft hij gehouden.

In de malerij was er in zijn tijd weinig echte concurrentie vertelt Ter Harkel. De productie was kleinschalig en iedereen had een vast klant……

In de malerij was er in zijn tijd weinig echte concurrentie vertelt Ter Harkel. De productie was kleinschalig en iedereen had een vast klantenbestand. Ter Harkel leverde aan particulieren in de omgeving van Bellingwolde. Wel kreeg hij later te maken met concurrentie agv de opkomst van de landbouwcoöperaties.