Er is een vereniging van oud Groene Wezen die zorgden voor oud-wezen die het moeilijk hadden. In restaurant Bleker aan de Vismarkt werd er o……

Er is een vereniging van oud Groene Wezen die zorgden voor oud-wezen die het moeilijk hadden. In restaurant Bleker aan de Vismarkt werd er over deze gevallen vergaderd. De Groot is de laatste voorzitter geweest, maar toen speelde de hulpfactor niet meer zo. Ze vergaderden toen in het Tehuis in de Lutkenieuwstraat. De vader van De Groot overleed vlak voor zijn elfde verjaardag aan longontsteking. Zijn opa, zat in Avondlicht, haalde de drie kinderen op. Vader is begraven bij moeder op het Esserveld. Naar de begrafenis zijn de kinderen niet geweest. Eerst was De Groot dus halfwees in het weeshuis en vervolgens helemaal wees. De Groot voelde dat niet zo, want zo vaak zag hij zijn vader niet. ER was ook genoeg afleiding in het weeshuis. Hij voelde zich daar thuis, iets wat hij zich overigens pas achteraf realiseerde. Overige familieleden bemoeiden zich bijna niet met De Groot en de andere twee kinderen.

Het was misschien streng, maar De Groot houdt wel van orde en regelmaat. Dat moet ook wel met veel kinderen bij elkaar. De Groot is als kind……

Het was misschien streng, maar De Groot houdt wel van orde en regelmaat. Dat moet ook wel met veel kinderen bij elkaar. De Groot is als kind eens gestraft door de directrice met een stoffer op zijn blote achterwerk. De Groot volgde de ULO aan de Schoolholm, hij reed er op de fiets naar toe. Hij had een lekke band en liet onderweg zijn fietsband plakken en rende terug naar het weeshuis voor het middageten. Daarna weer gauw naar de fietsenmaker. Maar dat had hij niet mogen doen zonder te vragen. Hij moest strafregels schrijven, terwijl hij eigenlijk dacht dat hij het slim had aangepakt. Op school als er iets was voorgevallen, zei de hoofdmeester steevast "Het zal wel weer een van de Hilghestedetjes geweest zijn", terwijl De Groot aangeeft dat ze heel goed opgevoed waren. Dat voelde wel als onrecht, terwijl ze het niet konden helpen dat ze geen ouder(s) meer hadden. Ze liepen in een corduroy korte broek met een blauw bloesje met witte strepen. Dat heeft hij later nooit meer willen dragen. Ze hadden ook een blauw kostuum, een zondagspak. Met op het jasje een groene bies, dat ze altijd wat probeerden de verdonkeremanen. De Groot laat een foto zien. Ze droegen dus allemaal hetzelfde. De meisjes liepen bijvoorbeeld in groene jurken. Ze waren dus nogal herkenbaar op straat.

Wilke de Groot, geboren op 8 augustus 1926 in Groningen, in de Zonnebloemstraat (Oosterpark). Hij heeft nog een zus die anderhalf jaar ouder……

Wilke de Groot, geboren op 8 augustus 1926 in Groningen, in de Zonnebloemstraat (Oosterpark). Hij heeft nog een zus die anderhalf jaar ouder is en een broer die anderhalf jaar jonger is. De Groots moeder werd ziek, kreeg tbc, waarna ze een oudere dame in het gezin kregen. In oktober 1932 overleed zijn moeder. Vader kon vervolgens niet goed meer voor het gezin zorgen. Zo kwam De Groot in het Groene Weeshuis, het weeshuis van de Hervormde gemeente, terecht in de Oude Ebbingestraat, waar het oude weeshuis was. Van het weeshuis herinnert De Groot de aankomst en ontvangst door de directrice. De Groot herinnert zich de grote speelplaats en een grote trap met leuning waar je vanaf kon glijden. De Groot herinnert zich niet dat zijn vader iets over het weeshuis heeft verteld tevoren. Zo kwamen zij in een grote groep kinderen die zijn broers en zussen werden. Jongens en meisjes werden gescheiden, al speelden ze samen op het plein en bezochten ze samen de school aan het Guyotplein. Juffrouw Bus gaf er les aan de eerste klas. De Groot herinnert zich de school nog. Hij was toen zes jaar oud. Naar de begrafenis van zijn moeder is De Groot niet geweest. Ze zaten toen bij de buren. De buurvrouw kookte toen zuurkool voor hen met drillerig spek. Na een jaar in oktober 1933,over de Grote Markt, Herestraat, Hereweg en Verlengde Hereweg in gebouw Hilghestede, voor jonge jongens en meisjes kwam een nieuw weeshuis, met aan de overzijde Pa Sperata, voor de iets oudere jongens. In een weeshuis heeft ieder kind een voogd. De Groot noemt er enkelen. De voogden vergadereden in de voogdenkamer, over financiën en over gedrag van de kinderen.

De Groot realiseerde zich op latere leeftijd pas wat het voor zijn vader moet hebben betekend om zijn kinderen naar het weeshuis te brengen.……

De Groot realiseerde zich op latere leeftijd pas wat het voor zijn vader moet hebben betekend om zijn kinderen naar het weeshuis te brengen. De eerste zondag van de maand kwam vader om zijn kinderen voor een dag op te halen. Hij kwam op de fiets. Hij was bij mensen in de kost, daar kon hij niet met zijn kinderen naar toe. Ze gingen bij goed weer wandelen. Tenzij je je een paar keer niet goed gedragen had als kind, dan mocht je niet mee. De Groot weet dat hij zo een keer zonder broer en zus met zijn vader naar Paterswolde is gegaan. Op zondag gingen ze naar de kerk, eerst de Martinikerk en later de Helperkerk aan de Copendersweg. Daarna kregen ze chocolademelk in het weeshuis. Toen De Groots vader overleden was mocht hij alleen naar buiten.

Er gebeurden dingen die De Groot zeker achteraf niet helemaal goed vond. Zoals het strafsysteem waardoor kinderen soms niet met hun ouder me……

Er gebeurden dingen die De Groot zeker achteraf niet helemaal goed vond. Zoals het strafsysteem waardoor kinderen soms niet met hun ouder mee mochten. Daarmee werd de ouder gestraft voor iets wat het kind had gedaan. Ook het feit dat de kinderen direct na het eten naar de slaapzaal moesten, ook al was je twaalf jaar. In de winter was dat niet zo erg, maar in de zomer hoorden ze dan nog de jongens aan de overzijde in het weeshuis nog voetballen, waar ze stiekem naar keken. Om half elf of elf uur kwam de directrice met staf naar boven. Ze deden het licht aan en zagen dan dat De Groot nog niet sliep. Naar verloop van tijd mocht De Groot na het eten opblijven en rondlopen op een speelveld, even afkoelen en dan naar bed. Maar het hielp allemaal niets. 's Nachts mochten ze ook niet naar de wc. Als je wel ging en je werd betrapt dan kreeg je de volgende dag een reprimande. Wie in bed geplast had, moest in een koud bad zich verschonen. Achteraf gezien constateert De Groot dat het aan enige affectie of echte liefde ontbrak in het weeshuis. Wat er verder in de wereld te koop was wist hij ook niet. Met geld leren omgaan was er niet bij. Of een bloemetje geven aan iemand die je helpt, leerde je ook niet. De Groot heeft dat allemaal zelf moeten aanleren. Feitelijk leefde je in een weeshuis in een enorm isolement.

De Groot vertelt over de dagindeling, het vroege opstaan en je bed afhalen en opmaken. Met een gebed als dank voor de voorspoedig verlopen n……

De Groot vertelt over de dagindeling, het vroege opstaan en je bed afhalen en opmaken. Met een gebed als dank voor de voorspoedig verlopen nacht. Na de gong naar beneden waar de tafels al gedekt waren. Met twee sneetjes brood en een bord pap dat er al een tijdje stond. Daarom zat er een vel op. De Groot vond zo'n vel lekker, maar wie dat vies vond werd naar beneden gestuurd om in het washok te gaan eten. Met gebed voor en na het eten, even wachten in de kinderzaal en dan lopend in de rij naar school met de juf naar de Coendersweg. Die haalde de kinderen tussen de middag weer op om te eten. Met gebed en bijbellezen. 's Avonds een broodmaaltijd met gebeden voor en na gebed en bijbellezen na het eten en dan naar bed en weer bidden. Vaak bidden dus. De Groot herinnert zich nog een gebed na het middageten. Hij draagt het voor. Na school gingen ze soms wandelen in het Sterrebos. Bij andere kinderen thuis kwamen ze niet, sowieso gingen ze niet met andere kinderen. Het weeshuis was hun wereld. Het christelijke element was belangrijk: kinderkerk in de Nieuwe Kerk, de Martinikerk, Helperkerk, zondagschool, knapenvereniging en jongelingvereniging, catechisatie in de A-kerk. De weeshuis kinderen hadden een sterke onderlinge band, net als met je broer of zus. Meisjes leerden niet door, de jongens wel. Ze haakten spreien en stopten sokken, behalve de voetbalsokken van de jongens! In de winter ging het anders in de eetzaal. Dan kreeg je namelijk eerst een lepel levertraan, wat je met een slokje melk of stukje brood mocht wegspoelen. Sinterklaas en kerst werd ook in de eetzaal gevierd, met cadeautjes en een kerstboom. Elf november werd niet aan gedaan, vermoedelijk omdat dit van een ander geloof was. Behalve bij de buren, daar kregen ze wel een speculaaspop als ze er met een lampionnetje langs gingen. Snoepen was verder niet aan de orde.

Na de lagere school zat De Groot twee jaar naar de ULO, waarna hij naar de ambachtsschool vertrok. Dat was in de oorlog. Ze gingen op de fie……

Na de lagere school zat De Groot twee jaar naar de ULO, waarna hij naar de ambachtsschool vertrok. Dat was in de oorlog. Ze gingen op de fiets tot er geen fietsbanden meer waren. Toen kregen ze een abonnement op de tram. Daarmee gingen ze ook stiekem op zondag de stad in, maar de conducteurs lieten ze gaan, terwijl het abonnement eigenlijk alleen door de week geldig was. Bij de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 zagen ze Duitsers over de Hereweg lopen. In het weeshuis zaten ze op relatieve afstand van de oorlogsontwikkelingen. In 1943 of 1944 namen de Duitsers het jongenshuis in beslag. Die kwamen in de kinderzaal terecht. De Groot ook. Hierna kwam er een villa aan de Quintuslaan waar de jongens naar toe gingen. Op de zolder van Hilghestede hadden de Duitsers een luisterpost ingericht, waar als er 's avonds Duitsers naar binnen wilden, de jongens de deur moesten open doen, ze sliepen dan speciaal beneden in huis en niet aan de Quintuslaan. Soms hadden de Duitsers ook vrouwen mee, maar die lieten de jongens niet toe. Dat was geen probleem. Vervolgens werd Hilghestede in beslag genomen. Dat gaf een groot logistiek probleem. Het huis werd ontruimd, de kinderen en meisjes, voor zover die laatsten nog aanwezig waren, want velen werden na de lagere school diensmeisje, gingen naar de Quintuslaan. De jongens sliepen enkele nachten bij een boer in het hooi achter Villa Sonnevanck aan de Verlengde Hereweg. Vervolgens kwamen de jongens bij familie terecht of vreemden. De Groot kwam bij een oom en tante aan het Van Brakelplein.

…en. Eigenlijk moesten ze zich toen weer melden op de Grote Markt, maar dat deed De Groot niet. Hij werkte toen al bij machinefabriek Helpman. In het weeshuis kwam hij niet meer…

De Groot kreeg een oproep om schuttersputjes te graven voor de Duitsers en moest zich op een gegeven moment met anderen zich ´s avonds verzamelen met persoonsbewijs op het station. ´s Nachts vertrok een trein en de volgende ochtend waren ze in Koekange. ´s Avonds weer verder en de volgende ochtend stonden ze bij Meppel. Daar moesten ze graven aan een tankwal. Weer verder met de trein naar Dieren. Vandaar lopend via Zevenaar door Lobith naar Elten. Een zware wandeling voor De Groot. In een bioscoopzaal hebben ze overnacht in Elten. Daar bleven ze vier weken en hebben ze bomen gekapt, voor de Siegfriedlinie (Westwall). Daarna maakten ze een treinreis door Duitsland naar Nieuweschans en vandaar weer terug naar Groningen. Eigenlijk moesten ze zich toen weer melden op de Grote Markt, maar dat deed De Groot niet. Hij werkte toen al bij machinefabriek Helpman. In het weeshuis kwam hij niet meer terug. Bij zijn oom en tante kon hij niet meer terecht. Hij heeft toen bij de tuinman van het weeshuis aan de Troelstralaan gewoond. Daarna weer op een ander adres in de Emmastraat. Vlak voor de bevrijding moest De Groot geopereerd worden aan zijn hand. Twee dagen later begon de bevrijding. De Groot verbleef toen in het ziekenhuis, waar hij meemaakte hoe de Eelderbrug werd opgeblazen en alle ramen in de serre waarin hij lag knapten. Na enkele dagen mocht hij weer naar huis in de Emmastraat. Zijn kleren liet hij wassen door het weeshuis, dat geld gaf om te douchen in het Helperbad. Zijn kostgeld betaalde het weeshuis ook. De Groot verhuisde nogmaals naar een ander gezin aan de Helperoostsingel. Dat was een prettig kosthuis.

Officieel mocht je tot je 21-ste in een weeshuis blijven. In november 1946 ging De Groot in militaire dienst. Tot mei 1947. Nog betaalde het……

Officieel mocht je tot je 21-ste in een weeshuis blijven. In november 1946 ging De Groot in militaire dienst. Tot mei 1947. Nog betaalde het weeshuis toen zijn kostgeld. Hierna vertrok hij voor drie jaar naar Nederlands-Indië. Vandaar schreef hij brieven naar de directrice van het weeshuis. De tijd in het leger was er een van saamhorigheid voor De Groot. In februari 1950 kwam hij in Nederland. Hij moest naar een voogdijvergadering komen waar er officieel een einde kwam aan zijn tijd in het weeshuis. Hij kreeg zijn spaarbankboekje, een oorkonde dat hij zich "uitmuntend had gedragen" in het weeshuis. Vanaf dat moment moest hij zichzelf redden.

…in de Hyacinthstraat. Ze kregen twee kinderen. De Groot was blij dat hij een huis en gezin had. Hij werkte eerst bij machinefabriek Helpman en kwam uiteindelijk bij de brandwee…

In de oorlog had De Groot als zeventienjarige jongen verkering met een meisje, van wie hij dacht dat ze zeventien was, maar ze moest nog vijftien worden. Ze maakte dat uit, maar na de oorlog kwamen ze elkaar weer tegen. In 1954 zijn ze getrouwd, maar ze hadden geen woning. De Groot schreef een brief aan prins Bernhard, aangezien toen hij terugkwam uit Indië werd aangegeven dat als je problemen had, je altijd prins Bernhard kon aanschrijven. Binnen twee of drie maanden had hij een huis in de Hyacinthstraat. Ze kregen twee kinderen. De Groot was blij dat hij een huis en gezin had. Hij werkte eerst bij machinefabriek Helpman en kwam uiteindelijk bij de brandweer in Groningen terecht. Ook daar was orde, discipline en regelmaat. Maar ook saamhorigheid.

De Groot hoopt niet dat hij ooit weer in een tehuis komt waarin men hem bedisselt. Toch vraagt hij zich af wat er van hem geworden zou zijn ……

De Groot hoopt niet dat hij ooit weer in een tehuis komt waarin men hem bedisselt. Toch vraagt hij zich af wat er van hem geworden zou zijn als hij bij zijn vader was blijven wonen. Hij heeft een goede opvoeding gehad in het weeshuis. Hij is er wel dankbaar voor, ook al waren er zaken die hem minder bevielen. Aan de geborgenheid in het weeshuis bewaart hij ook goede herinneringen.

Op Vlieland stond een vakantiehuis van de groene wezen. Daar gingen ze in de zomer naar toe. Dat was een prettige tijd. In het dorp moesten ……

Op Vlieland stond een vakantiehuis van de groene wezen. Daar gingen ze in de zomer naar toe. Dat was een prettige tijd. In het dorp moesten ze netjes in de rij lopen, maar eenmaal buiten in de duinen waren ze vrij om rond te lopen. Er werd ook gezwommen in zee. De Groot herinnert zich dat ze warme pinda's aten. Bij slecht weer moesten ze binnen blijven en huiswerk maken in de eetzaal. Bij droog weer werd er gewandeld over het eiland. De Groot bewaart goede herinneringen aan deze vakanties. Uiteindelijk vorderden de Duitsers dit huis. Toen was het voorbij. In de zomer ging hij vervolgens naar Gaasterland naar een boer. De Groot reisde met de Drachtster tram en overnachtte in Lemmer bij een boer en vandaar liep hij naar de boerderij. Als hij dan weer in het weeshuis kwam, ook al was hij bij familie in Oudeschans geweest, dan voelde dat toch altijd weer als thuiskomen. Van wat hij eigenlijk tekort kwam buiten het weeshuis, had hij feitelijk geen weet. Dat miste hij dus ook niet. Pas later drong dat besef door toen hij meer 'buiten' kwam. De Groot heeft zich zelf goed ontwikkeld vindt hij.

De Groot had een voogd, maar hij herinnert zich niet dat hij ooit met een voogd gesproken heeft over zijn tijd in het weeshuis.De voogd kwam……

De Groot had een voogd, maar hij herinnert zich niet dat hij ooit met een voogd gesproken heeft over zijn tijd in het weeshuis.De voogd kwam eens per maand in de vergadering in de voogdenzaal, maar De Groot sprak hem dus verder niet. De Groot vertelt over een jaarlijke uitstapje naar Paterswolde betaald door een legaat en over briefjes die de jongens op zaterdagmiddag rondbrachten van dominees voor de kosters zodat zij wisten wat er op zondag in de kerk gezongen zou gaan worden. Dat was een klusje voor de jongens van het weeshuis. Eerst lopend naar de dominees en vandaar naar de Martinikerk, Sionskerk en Helperkerk.

De Groot kijkt dus tevreden terug op zijn tijd in het weeshuis. Hij vertelt nog een anecdote over zijn tijd bij machinefabriek Helpman. Daar werd tussen de middag eten bezorgd da…

De Groot kijkt dus tevreden terug op zijn tijd in het weeshuis. Hij vertelt nog een anecdote over zijn tijd bij machinefabriek Helpman. Daar werd tussen de middag eten bezorgd dat in een centrale keuken aan het Bodenterrein werd bereid. Op meerdere plekken werd zo eten gemaakt en dat werd rondgebracht naar meerdere plekken in de stad. Het weeshuis was van de Nederlandse Hervormde Gemeente. Vermoedelijk waren er giften en kwam het meeste geld van de kerk.