Vader vond haar op negenjarige leeftijd oud genoeg. Mevrouw moest mee, terwijl ze zo graag op zaterdag naar de kinderradio luisterde. Ze kre……

Vader vond haar op negenjarige leeftijd oud genoeg. Mevrouw moest mee, terwijl ze zo graag op zaterdag naar de kinderradio luisterde. Ze kreeg al snel portemonnee met kleingeld en boodschappen, naar het dijkgebied (Hamdijk). Dat was best zwaar in de wind. Om twee uur 's middags terug en om acht uur vertrok ze. Thuis eerst het geld tellen. Met auto Verschil in boeren waar ze kwam. Soms werd alles van haar overgenomen. Soms ook wel heel afstandelijk. Over het algemeen hartelijk. Ze vond het fijn om buiten te zijn. Winter in 1963 was zwaar. Andere leveranciers reden niet meer, maar zij wel. Dankzij een onverwoestbare Citroën DC 19 Pallas. Het was hard werken, maar wel leuk. Met Sinterklaas was in de winkel een bijzonder gedekte Sinterklaastafel met Droste-chocoladeletters en koekjes. Ze stalden het ook wel uit in de auto en verkochten het dan onderweg.

Mevrouw vond het een leerzame tijd in het bedrijf van haar ouders, maar ze heeft ook wel een deel van haar jeugd gemist. Ze mocht ook niet m……

Mevrouw vond het een leerzame tijd in het bedrijf van haar ouders, maar ze heeft ook wel een deel van haar jeugd gemist. Ze mocht ook niet met leeftijdsgenoten op pad of uitgaan. Ze heeft wel bij een soort revuegezelschap De vrolijke klanken gezeten waarin ze accordeon speelde, waar ze jarenlang voor les in heeft gehad. Dertien uitvoeringen heeft ze hier eens in een winter mee gehad. Ze ging ook wel naar de zondagschool waar ze in een kinderkoor heeft gezeten. Mevrouw heeft ook een soort tweede moeder gehad een kindermeisje, die haar heeft leren lopen toen ze bij hen in dienst was. Daar heeft ze later ook nog wel gelogeerd en nog steeds heeft ze contact met hen. Haar moeder had het gewoon te druk. Ze aten thuis met al het personeel aan tafel. Dat was gezellig. Soms gingen haar ouders met hun tweeën op vakantie en dan waren de kinderen met het personeel alleen.

Mevrouw toont het oude kasregister van de winkel en hoe het apparaat werkte. Uit 1926. Het staat op de oude brandkast waar de verzekeringssp……

Mevrouw toont het oude kasregister van de winkel en hoe het apparaat werkte. Uit 1926. Het staat op de oude brandkast waar de verzekeringsspullen en het geldkistje in stond (er was geen bank in Bellingwolde). Het ziet eruit als een houten kast, vanwege de bijzondere manier hoe het beschilderd is.

Geesje Bahlmann-Brouwer is geboren in 1947 in Bellingwolde. Haar ouders hadden een kruidenierszaak eigenlijk comestibles-drogisterij. Dat wi……

Geesje Bahlmann-Brouwer is geboren in 1947 in Bellingwolde. Haar ouders hadden een kruidenierszaak eigenlijk comestibles-drogisterij. Dat wil zeggen een zaak met meer specialiteiten en merkartikelen. De bestellingen werden op de fiets rondgebracht door haar broer, richting Bellingwolde en Vriescheloo. Haar moeder schreef de boodschappen in boekjes en in de winkel werd alles klaargezet. Vader en broer brachten het dan weg In het weekend deed mevrouw als negenjarige dat met haar vader. Dat was veel werk. Op vrijdagavond werd alles klaargezet en de volgende ochtend gingen ze richting Hamdijk en Oudeschans. Moeder sneed in de vroege ochtend het vlees met een vleesmachine. Het vlees werd koel bewaard Ze hadden koekjes van Verkade en Branbergen en die namen ze mee in een trommel, zodat ze vers bleven Vader is begonnen in 1942 of 1943. Hij raakte gewond in de oorlog en toen ging hij bij zijn moeder in de winkel. Dat ging niet goed. Ze zijn vervolgens naar naar Blijham gegaan, maar later toch terug naar Bellingwolde waar ze de winkel overnamen. Het was een speciale winkel met Noord-Hollandse Edammer kaas, een wat bijzondere kaas, die bewaard werd op houten planken in de kelder. Met veel zorg gebeurde dat. Vleeswaren was ook een specialiteit, het meeste kwam van Unox uit Oss. Dat werd bezorgd door bode HKS. Een andere bode was Wieringa. Beiden gingen naar Groningen. Er was ook nog een lokale bodenrijder. Vader zag er goed op toe dat de kwaliteit van het gebrachte vlees in orde was.

…n en Duitsers (met smokkelwaar). Mevrouw herinnert zich dat er toen zij kind was dames kwamen van over de grens. Ze kochten koffie, suiker, boter en tabak en stopten dat onder…

Er waren nog meer kruidenierwinkels in de buurt. Derk Meins zat op de grens. Daar waren veel Duitse klanten. Er was ook nog de Coöperatie, waar vooral arbeiders kwamen. Daar waren mensen lid van. Mevrouw mocht daar geen Sinterklaas spelen, want ze was geen lid. Hassink was nog een andere luxe kruidenierszaak in Bellingwolde. In hun winkel kwamen klanten uit de hele omgeving. Boeren en Duitsers (met smokkelwaar). Mevrouw herinnert zich dat er toen zij kind was dames kwamen van over de grens. Ze kochten koffie, suiker, boter en tabak en stopten dat onder hun kleren. Dat gebeurde achter de winkel. Als dikke dames liepen ze vervolgens weer naar buiten. De douaniers hadden dit wel in de gaten, maar lieten het oogluikend toe.

De inrichting van de winkel bestond uit een stenen toonbank met een ruimte erachter met schappen met de waren in grote en kleinere laden los……

De inrichting van de winkel bestond uit een stenen toonbank met een ruimte erachter met schappen met de waren in grote en kleinere laden los verpakt met zakjes erbij. Zeeppeder stond apart in een hoek. Bij de kachel thee en koffie in trommels en een stroopvat met een houten lepel. Kazen lagen achter en werden op de toonbank in stukken gesneden. Spekdik werd ook verkocht, met eigen recept van vader en van roggemeel van molenaar uit Vriescheloo die dat op speciale manier maalde (in aanwezigheid van vader). In lege theekisten en de schuppe/schöppe werd ontsmet en dan door elkaar geschept en verkocht, zelf verstuurd door het hele land. Moeder was bakkersdochter en er kwamen allerlei speciale meel en gist. Spiritusvaten hadden ze. Spiritus werd ook gebruikt voor ontsmetting.

Ze gelooft dat haar vader wel goed bekend stond in het dorp. Niet zozeer omdat hun kwaliteitseisen zo hoog lagen. Hij had geen andere positi……

Ze gelooft dat haar vader wel goed bekend stond in het dorp. Niet zozeer omdat hun kwaliteitseisen zo hoog lagen. Hij had geen andere positie dan andere mensen. In de oorlog heeft hij ook wel mensen geholpen. Standsverschillen in Bellingwolde waren er wel, maar dat was meer onbewust. Mevrouw heeft zich nooit beter gevoeld dan anderen. Dat werd haar door vader ook wel ingeprent niet te doen. Hij vond iedereen gelijk. Er kwamen ook gewoon arbeiders in de wereld. Dat was geen probleem. Ze spraken misschien wat anders, meer ook niet. Haar ouders begonnen in de oorlog. Mevrouw weet niet of dat veel problemen opleverde. Wel waren veel artikelen op de bon. Vader had veel connecties. Mensen kochten op de pof of kinderen haalden wat op. Dat was niet ongewoon, maar alleen in de winkel. Ze schreven het op in een boek, dan werd er later afgerekend. Sommige mensen konden het echter niet betalen en die kregen het dan soms mee. De boodschappen die werden rondgebracht werden wel meteen afgerekend.

Spullen werden bewaard in een diepe kelder die eens per jaar grondig werd schoongemaakt. Frisdrank, roomboter, vleeswaren (grote hammen, bot……

Spullen werden bewaard in een diepe kelder die eens per jaar grondig werd schoongemaakt. Frisdrank, roomboter, vleeswaren (grote hammen, boterhamworst in blikken, metworsten op stokken met kranten eronder). Elke week werd de vloer van de winkel geboend. De vleesmachine werd elke avond schoongemaakt. Ze hadden ook een wijnkelder, een oude bedstee met theekisten waar wijnen in lagen. Kalmoeskruiden verkochten ze ook in de drogisterij. Keizer, de caféhouder betrok die van hen. De drogisterij en de rookafdeling waren aparte afdelingen, achter deurtjes. Dat was vanwege de accijns. Luxe (of weekend)koekjes, voor de boeren, waren niet gesorteerd. De gesorteerde koekjes waren van margarine. Hier zag je het standsverschil wel terug. In blikken trommels zaten ze en ze werden apart afgewogen in zakjes. Bij feesten, een bruiloft bijvoorbeeld, leverden ze ook de koffie en thee. Kopjes konden bij hen gehuurd worden. Haar ouders konden er prima van leven. Ze hadden dienstmeiden en hulp in huis. Voor de huishouding, maar ook voor in de winkel. En haar ouders gingen al vroeg op vakantie en kamperen. Mevrouw herinnert zich ook uitjes naar een tante in Delft. Met de auto duurde zo'n reis vijf uur. Moeder zat ook bij het operettekoor. Ze hadden een knecht die in het begin nog de boodschappen rondbracht. Het winkelmeisje moest van gegoede huize komen en een hulp in de huishouding die ook op de kinderen toezag.

Vader had veel pijn door zijn oorlogswond. Hij kreeg op een gegeven moment een uitkering als oorlogsinvalide. Desondanks wilde hij de winkel……

Vader had veel pijn door zijn oorlogswond. Hij kreeg op een gegeven moment een uitkering als oorlogsinvalide. Desondanks wilde hij de winkel uitbreiden toen de zelfbedieningswinkels opkwamen. Mevrouw moest in de winkel in het aangrenzende pand gaan staan, maar dat wilde zij liever niet en zij had haar latere man al leren kennen. Het ging niet door en toen hebben haar ouders de zaak aan de Spar overgedaan en zijn zij in Winschoten gaan wonen. Dat was omstreeks 1966. Ze waren toen rond de vijftig, relatief jong. De overgang naar zelfbediening hebben ze dus niet meegemaakt. Mevrouw vermoedt dat haar vader aandelen had. Ze ging wel eens met hem mee naar de Groeneveld's Bank, waar ze zich biljetten Aandelen aan toonder van herinnert. Ook al heeft haar vader de zelfbediening niet meegemaakt, hij was er wel voorstander van en meedoen. Hij maakte het niet mee omdat mevrouw als jonge vrouw die uitbreiding niet zag zitten, niet in de winkel wilde staan. Haar man vond het minder erg, maar had een andere achtergrond.

…te smeren, van drogisterij Albert Ufkes. Dat verkochten ze . Ze hadden ook eigen hoestdrank, kalmoeskruiden, haarverstevigingsmiddel (suikerwater ), shampoos, aspirine, dampoo. …

Mevrouw toont een flesje kajapoetolie, om pijnlijke rug in te smeren, van drogisterij Albert Ufkes. Dat verkochten ze . Ze hadden ook eigen hoestdrank, kalmoeskruiden, haarverstevigingsmiddel (suikerwater ), shampoos, aspirine, dampoo. Deze producten vond mevrouw altijd interessant. Mevrouw herinnert zich een grote drogisterij in Paddepoel. Daar had vader wel een drogisterij willen openen, maar haar moeder wilde niet. De mensen noemden haar vader "dokter Brouwer". Hij was officieel bevoegd een drogisterij te beginnen en had daarom ook eerstehulpmiddelen.